Rozmawiali o rewitalizacji Śródmieścia. Nasz subiektywny komentarz.

Włodarze miasta, pracownicy spółek miejskich dyrektorzy wałbrzyskich placówek kultury, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych, przedsiębiorcy i przede wszystkim mieszkańcy śródmieścia wzięli udział w spotkaniu, podczas którego dyskutowano o przyszłych kierunkach rewitalizacji śródmieścia Wałbrzycha.

Otwierając spotkanie prezydent Roman Szełemej pokrótce omówił założenia planu rewitalizacji, opierającego się w głównej mierze o czekającej już tylko na podpis prezydenta RP Andrzeja Dudy ustawę o rewitalizacji.

Ustawa ta określa zasady oraz tryb przygotowania prowadzenia i oceny rewitalizacji, czyli kompleksowego procesu wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych oraz poprawy jakości życia osób zamieszkujących te tereny.

Ideą spotkania było przeprowadzenie warsztatów konsultacyjnych, podczas których uczestnicy mieliby

Wprowadzając zebranych w zagadnienie Prezydent przypomniał deklarację premier Ewy Kopacz dotyczące przyznania środków rządowych na odnowienie części kamienic w dzielnicy Nowe Miasto.

Przykłady przekształceń degradowanych przez dziesięciolecia terenów miejskich przedstawił drugi w kolejności prelegent – dr hab. inż. arch. Tomasz Ossowicz. Skupiając się na procesie rewitalizacyjnym dwóch wrocławskich dzielnic: Psiego Pola i Nadodrza wskazywał cechy parallelne do wałbrzyskich realiów, przeprowadził pobieżną analizę wykonanych prac. W drugiej części prelekcji sięgną do doświadczeń Bydgoszczy, której proces ożywienia tkanki śródmiejskiej przedstawił jako wzorcowy.

Zamykająca część prelekcyjną dr Grażyna Grajek, autorka planów zagospodarowania przestrzennego dla wielu dolnoścląkich miast, odpowiedzialna za długoterminowy proces rewitalizacji Śródmieścia Wałbrzycha jeleniogórska architekt skupiła się na założeniach, jakie przyświecają władzom miasta w tym skomplikowanym procesie. Naświetliła ogólny zarys planów zagospodarowania Śródmieścia, szczególnie podkreślając możliwości i perspektywy, jakie przed urbanistami stworzyłaby przeprowadzka Fabryki Porcelany „Krzysztof” z centrum do WSSE na peryferiach miasta.

Następnie uczestnicy spotkania pochylili się nad problemem zagospodarowania i rewitalizacji śródmieścia z ołówkiem w ręku. Na przygotowanych wielkoformatowych mapach urbanistycznych kilkuosobowe grupy nanosiły własne propozycje, uwagi i pomysły. Cały materiał ze spotkania poddany zostanie głębokiej analizie, stając się pomocą i sugestią do dalszych prac rewitalizacyjnych, mających przywrócić życie i tchnąć nowe życie w wałbrzyskie śródmieście.

Nasz komentarz: 

Rewitalizacja stała się dzisiaj kluczowym działaniem w sferze polityki miejskiej. Urbaniści umieścili ją wśród dziesięciu wątków tematycznych składających się na jakość życia w kraju. Celem działań władz samorządowych powinno być wyprowadzanie ze stanu kryzysowego najbardziej zdegradowanych obszarów miasta poprzez działania integrujące społeczność lokalną, przestrzeń i lokalną przedsiębiorczość.

Wizja wyprowadzenia obszaru Śródmieścia ze stanu kryzysowego powinna być prowadzona po wykonaniu możliwie pełnej diagnozy problemów, z którymi borykają się jego mieszkańcy, w oparciu o konsultacje społeczne i opinie urbanistów. Należy pamiętać, że to kwestie społeczne winny być kluczowym elementem rewitalizacji, a nie renowacja fasad czy budynków, co przez długi czas było powszechną praktyką na obszarze śródmieścia Wałbrzycha.

Szczególną wagę należy przyłożyć do problemu, z którym boryka się wiele miast przeprowadzających proces rewitalizacji obszarów zdegradowanych, w których proces ten nie jest niczym innym jak przedsięwzięciem służącymi nie odnowie społecznej, a generowaniu zysków prywatnym inwestorom. Patologie społeczne są wręcz utrwalane, a punktowa odnowa kamienic może generować konflikty sąsiedzkie i skutkować budową murów w sensie fizycznym i mentalnym.

Z żalem należy przyznać, że przestrzenie publiczne w śródmieściu Wałbrzycha są wykładnią prowadzonej przez lata polityki przestrzennej rozwoju miasta, czyli zabudowy otwartych terenów bez zapewnienia infrastruktury społecznej i usługowej, a także dokładania wszelkich starań w kierunku zapewnienia jak największej ilości miejsc postojowych dla samochodów indywidualnych w centrum miasta.

Czy zatłoczona samochodami, nieprzyjazna, szkodliwa dla zdrowia przestrzeń publiczna może sprzyjać przemianie śródmiejskich ulic w ciągi usługowo-handlowe? Z pewnością nie. Nie ma odwrotu od przyjaznych ludziom zmianom. Jeżeli brakuje odwagi, to może przymus wreszcie coś zmieni. Można zrozumieć obawy prowadzących sklepy i ich opór, jak każdy niemal opór społeczny towarzyszący zmianom.

Dlatego tak ważny jest model partycypacyjny, toczący się od kilku lat w Wałbrzychu, będący procesem, mającym na celu wynegocjowanie wspólnej wizji z mieszkańcami i innymi zainteresowanymi podmiotami.
Czas już najwyższy, aby zacząć planować, projektować i budować miasto z mieszkańcami, aby dostrzec wagę kapitału społecznego, nie jak dotychczas – jedynie budynki i samochody.