Czy decyzje wydane przez wałbrzyskie Samorządowe Kolegium Odwoławcze na przestrzeni ostatnich dwóch lat będą unieważnione, a Wałbrzych pogrąży się w administracyjnym chaosie? Wg legnickiego dziennikarza, współpracującego z portalem lca.pl Marcina Kunata istnieje takie prawdopodobieństwo. Wszystko przez lukę legislacyjną, jaka powstała 1 stycznia 2013 roku, kiedy Wałbrzych odzyskał status gminy miejskiej na prawach powiatu.
Marcin Kunat, dziennikarz, z wykształcenia prawnik, podczas pracy nad jednym z tematów natknął się na lukę legislacyjną w strukturze organizacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Wałbrzychu. Przez kilka tygodni sprawdzał dokładnie wszystkie akty prawne związane z tą sprawą. Fakty wydają się być jednoznaczne. Gmina miejska Wałbrzych od 1 stycznia 2013 roku nie jest objęta właściwością miejscową Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Wałbrzychu, a co za tym idzie, prawdopodobnie wszystkie decyzje dotyczące gminy miejskiej na prawach powiatu Wałbrzych wydane przez SKO od tej daty pozostają nieważne.
Jak do tego doszło? Żeby to wyjaśnić należy cofnąć się do 17 listopada 2003 roku, kiedy Prezes Rady Ministrów wydał rozporządzenie w sprawie obszarów właściwości miejscowej Samorządowych Kolegiów Odwoławczych. Niecały rok wcześniej, 1 stycznia 2003, Wałbrzych roku stracił status miasta powiatowego, stając się częścią Powiatu Wałbrzyskiego. We wspomnianym rozporządzeniu Prezes Mady Ministrów ustala właściwość miejscową (czyli obszar i zasięg działania) wałbrzyskiego SKO dla powiatów; dzierżoniowskiego, kłodzkiego, świdnickiego, wałbrzyskiego i ząbkowickiego. Zgodnie z obowiązującym wówczas stanem prawnym gmina Wałbrzych wchodziła w skład powiatu wałbrzyskiego. Rozporządzenie weszło w życie dniem 1 stycznia 2004 roku.
Minęło 9 lat. 1 stycznia 2013 roku wałbrzyszanie hucznie witali Nowy Rok, a wraz z nim odzyskanie przez Wałbrzych grodzkości. Gmina Wałbrzych na powrót otrzymała status gminy miejskiej na prawach powiatu i administracyjnie została wyłączona z obszaru Powiatu Wałbrzyskiego. Jednak omawiane rozporządzenie nie zostało znowelizowane. Czy to przez przypadek, czy przez niedopatrzenie urzędników – w rozporządzeniu w sprawie obszarów właściwości miejscowej Samorządowych Kolegiów Odwoławczych (Dz. U. z 2003 roku Nr 198 poz. 1925 w § 1 pkt. 1 lit c) nie znajdziemy Wałbrzycha jako gminy miejskiej na prawach powiatu.
Redaktor Marcin Kunat nie kryje niepokoju. W piśmie, jakie wystosował na ręce Prezesa Rady Ministrów Beaty Szydło, Wojewody Dolnośląskiego oraz Prezydenta Miasta Wałbrzycha Romana Szełemeja pisze:
(…) od dnia 1 stycznia 2013 roku, decyzje i postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Wałbrzychu wydane w stosunku do organów i mieszkańców gminy miejskiej Wałbrzych są z mocy prawa nie ważne, gdyż zapis § 1 pkt. 1 lit c rozporządzenia w sprawie właściwości SKO nie wymienia miasta na prawach powiatu Wałbrzych, wskazując jedynie powiat wałbrzyski, który nie obejmuje miasta będącego siedzibą kolegium.
Dziś na ręce prezesa SKO w Wałbrzychu złożyliśmy zapytanie, w którym prosimy o odpowiedź na następujące pytania:
Prosimy o wyjaśnienie podstawy prawnej właściwości Wałbrzyskiego SKO w sprawach dotyczących mieszkańców/podmiotów z miasta na prawach powiatu-Wałbrzycha, a w szczególności:
***
Samorządowe kolegia odwoławcze zostały powołane do pełnienia roli organów orzekających w sprawach odwołań od indywidualnych decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Pełnią też rolę organów wyższego stopnia w sprawach dotyczących rozstrzygnięć podatkowych.
Ich działanie, organizację i właściwość określa ustawa o Samorządowych Kolegiach Odwoławczych. Przed wejściem w życie tej ustawy, czyli do 1994 r., kolegia odwoławcze były organami sejmików samorządowych. Utrzymywane były zatem ze składek gmin. Od 1994 r. działają jako państwowe jednostki organizacyjne, które prowadzą gospodarkę finansową w formie jednostki budżetowej (art. 3 ustawy).