Dodano: 9 lutego 2023 12:47

Czy Twój kredyt waloryzowany do CHF też jest nieważny i co możesz na tym zyskać?

Tematy: dolny śląsk sponsorowany

---

Zdecydowana większość umów kredytu waloryzowanego do CHF jest nieważna. Jednak taka nieważność umowy musi zostać orzeczona przez sąd powszechny. Zweryfikuj, czy Twoja umowa zawiera klauzule niedozwolone i ile możesz na tym zyskać.

Przyczyny nieważności kredytów waloryzowanych

W umowach waloryzowanych kursem waluty obcej banki wprowadziły tzw. niedozwolone (abuzywne) postanowienia umowne, o których mowa w art. 385¹ § 1 Kodeksu cywilnego. Takie postanowienia co do zasady nie wiążą konsumenta, ponieważ kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Pamiętać przy tym należy, że regulacje dotyczące abuzywnych postanowień umownych dotyczą jedynie konsumenta, czyli osoby fizycznej dokonującej z przedsiębiorcą (bankiem) czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (wykluczając przedsiębiorców jak np. jednoosobowe firmy, czy spółki prawa handlowego).

Najważniejszym argumentem przemawiającym za wadliwością tego typu umów jest okoliczność, że banki w postanowieniach umownych przyznały sobie prawo do jednostronnego i swobodnego określenia wartości zobowiązania kredytobiorcy. Nastąpiło powiązanie jego wysokości z bankowym kursem waluty obcej. Banki każdego dnia (albo nawet kilkanaście razy w ciągu jednego dnia) udostępniają na swojej stronie internetowej tabelę kursową walut obcych. Czynniki wpływające na wysokość bankowego kursu walut obcych nie są znane kredytobiorcy, ponieważ nie zawarto ich w umowie, regulaminie banku, czy broszurach informacyjnych banku. Są to informacje niejawne, stanowiące wewnętrzne regulacje banków. Co więcej bankowy kurs walut obcych nie jest powiązany w żaden sposób z kursem Narodowego Banku Polskiego (kupna, sprzedaży, ani średnim). Tym samym banki przyznały sobie uprawnienie, aby ustalić kurs waluty według własnych kryteriów. Mogą kształtować ten kurs w wartości wyższej niż wynika to z realiów rynkowych, co stanowi dodatkowy zarobek banków. Takie uprawnienie jest niczym nieograniczone i pozwalają bankom ustalać kurs waluty obcej w dowolnej wysokości.

Przykład postanowienia z wadliwej umowy kredytu:

Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do CHF obowiązującego w dniu spłaty.

Konsekwencje nieważności umowy

Zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego w przypadku stwierdzania nieważności umowy obie strony są zobowiązane do wzajemnego zwrotu sobie tego, co nawzajem sobie świadczyły, a zwrot następuje wedle przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Kredytobiorca ma prawo do zwrotu wszystkiego, co wpłacił na rzecz banku. Uwzględnia się nawet raty płatne 10 lat wstecz, ponieważ nie są one co do zasady przedawnione. W doktrynie prawniczej wypracowano bowiem teorię bezskuteczności zawieszonej. Oznacza ona, że umowa kredytu waloryzowanego walutą obcą pozostaje zasadniczo ważna i skuteczna, pomimo zawartych w niej klauzul niedozwolonych. Stanie się ona bezskuteczna lub nieważna dopiero jeśli konsument, zaznajomiony ze konsekwencjami unieważnienia umowy, złoży bankowi żądanie restytucyjnym oparte na twierdzeniu o całkowitej i trwałej bezskuteczności (nieważności) umowy kredytu (np. przez złożenie reklamacji w banku z żądaniem stwierdzenia nieważności umowy kredytu po uprzednim uzyskaniu wyczerpującej informacji o skutkach nieważności). Dopiero od tego momentu zaczyna biec okres przedawnienia.

Teoria salda a teoria dwóch kondykcji

Sądy stosują dwie metody rozliczeń – jedna jest bardziej korzystna dla banków, druga – dla frankowiczów. Zgodnie z teorią salda – środki zwraca ta strona, która uzyskała większą korzyść. Gdy kredyt jest spłacony jedynie w części, może okazać się, że to kredytobiorca będzie zobowiązany do zapłaty pozostałej części kapitału na rzecz banku. Innymi słowy jeśli dotychczasowe wpłaty kredytobiorcą są mniejsze od udzielonego przez bank kapitału, to sąd nie przyznaje żadnej kwoty kredytobiorcy, skoro konsument pozostaje jeszcze dłużnikiem wobec banku. Teorię salda zastosował m. in.  Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 10 października 2018 r., sygn. XXV C 695/17, w którym unieważnił umowę kredytu indeksowanego, ale kredytobiorcom zasądził tylko to, co nadpłacili ponad otrzymaną kwotę.

Bardziej przychylna dla kredytobiorców jest teoria dwóch kondykcji, zgodnie z którą każda ze stron zgłasza żądanie zwrotu odrębnie. Oznacza to, że w przypadku stwierdzenia nieważności umowy, w sytuacji gdy obie strony uzyskały korzyść majątkową, powstają dwa odrębne stosunki prawne, w których obie strony będą wobec siebie bezpodstawnie wzbogacone. Wobec powyższego, jeśli bank w procesie wytoczonym z powództwa kredytobiorcy pozostanie bierny nie formułując roszczeń wzajemnych (np. powództwa wzajemnego, czy też oświadczeń o potrąceniu lub skorzystania z prawa zatrzymania), to zgodnie z teorią dwóch kondycji powództwo kredytobiorcy o zapłatę powinno zostać uwzględnione w całości. Za stosowaniem teorii dwóch kondykcji opowiada się obecnie Sąd Najwyższy, który potwierdził ją m. in. w uchwale wydanej w dniu 16.02.2021 r. w sprawie o sygn. III CZP 11/20.

Niezależnie od przyjętej przez sąd teorii należy mieć na uwadze, że w przypadku nieważności umowy kredytu waloryzowanego walutą obcą, trzeba rozliczyć z bankiem z kwoty udostępnionego kapitału. Natomiast kredytobiorca może potrącić uiszczone przez siebie raty kredytu z udostępnionym mu przez bank kapitałem.

Zawieszenie płatności rat kapitałowo-odsetkowych

Kredytobiorca, który spłacił kredyt w wysokości równej lub większej kwocie udostępnionego kapitału, może liczyć na zabezpieczenie powództwa przez wstrzymanie płatności rat kapitałowo-odsetkowych wynikających z nieważnej umowy kredytu. W reakcji na zawarty w pozwie lub późniejszym piśmie procesowym wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia Sąd może postanowić o wstrzymaniu płatności rat kapitałowo-odsetkowych. Następuje to wobec faktu, że bank co do zasady może w wytoczonym przez siebie procesie żądać jedynie zwrotu udostępnionego kapitału (kwestia wynagrodzenia za korzystanie z kapitału nie jest jeszcze ugruntowana w orzecznictwie, o czym poniżej). Natomiast jeśli kredytobiorcy spłacili już co najmniej kwotę kapitału kredytu, to nie ma potrzeby dalszego spłacania kredytu, co często skutkuje wydaniem przez Sąd postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia przez wstrzymanie płatności rat kredytu. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia przez wstrzymanie płatności rat powinien się znaleźć już w pozwie jako pierwszym piśmie procesowym, a jego rozstrzygniecie następujące na samym początku procesu sądowego.

Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału

W orzecznictwie sądowym nadal nie została rozstrzygnięta kwestia, czy w przypadku, gdy umowa kredytu waloryzowanego do CHF stała się nieważna, to czy bank oprócz zwrotu kapitału kredytu może żądać wynagrodzenia za korzystanie z tego kapitału. Jak dotąd próżno jednak szukać prawomocnych orzeczeń sądów powszechnych uwzględniających takie roszczenia banku. Zdaniem sądów żądanie banku o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału jest nieuprawnione, ponieważ nie ma żadnych podstaw, natomiast bank w procesie musi udowodnić swoje żądanie co do zasady i do wysokości. Skoro umowa jest nieważna, to nie można żądać wynagrodzenia z tytułu wykonania tej umowy. Co więcej uwzględnienie żądania banku stałoby w sprzeczności z celami dyrektywy 93/13/EWG, jakim jest m. in. odstraszający skutek stosowania klauzul abuzywnych. Bank powinien być ukarany za stosowanie klauzul abuzywnych, a co za tym idzie inne banki nie powinny mieć świadomość poniesienia kary za stosowanie niedozwolonych postanowień. W przeciwnym wypadku bank otrzymałby jeszcze rekompensatę, mimo nieuczciwego względem kredytobiorcy postępowania.

Pomoc prawna

Jako radca prawny podejmuję się pomocy prawnej osobom, które zaciągnęły kredyt we frankach szwajcarskich. Pomagam osobom fizycznym, które zawarły umowę kredytu powiązaną z kursem franka szwajcarskiego (denominowany lub indeksowany). W zależności od przypadku istnieje możliwość unieważnienia umowy, odzyskania nadpłaconych rat, ustalenia dalszej spłaty po kursie uruchomienia, zwrotu kwoty wpłaconych tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, a także wypracowania innych korzystnych rozwiązań. Więcej informacji znajdziecie Państwo pod adresem: https://www.skilex.com.pl/pomoc-frankowiczom/.